Salatalık, kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından, genellikle taze olarak tüketilen bir sebzedir. Bilimsel adı Cucumis sativus olan salatalık, hem serinletici hem de besleyici özellikleriyle bilinir. İşte salatalık hakkında bazı temel bilgiler:
- Fiziksel Özellikler:
- Uzun, silindirik bir yapıya sahiptir.
- Kabuk rengi genellikle yeşildir, ancak bazı çeşitleri daha açık veya daha koyu renklerde olabilir.
- İç kısmı sulu ve hafif kıtırdır, ortasında küçük çekirdekler bulunur.
- Besin Değeri:
- Yüksek su içeriği (%95 civarında) ile bilinir, bu da onu özellikle yaz aylarında serinletici bir atıştırmalık yapar.
- Düşük kalorili bir sebzedir.
- İçeriğinde C vitamini, K vitamini, potasyum ve magnezyum gibi çeşitli vitaminler ve mineraller bulunur.
- Kullanım Alanları:
- Taze olarak salatalarda, sandviçlerde ve mezelerde kullanılır.
- Turşu olarak da yaygın bir şekilde tüketilir.
- Kozmetik ürünlerde cilt bakımında kullanılır; örneğin, göz altı torbalarını ve şişlikleri azaltmak için dilimlenmiş salatalık yaygın bir çözümdür.
- Yetiştirilmesi:
- Salatalık, ılıman iklimlerde yetişir ve genellikle ilkbahar ve yaz aylarında ekilir.
- İyi drene edilmiş topraklarda ve güneş ışığını doğrudan alabilecekleri yerlerde yetişmeleri gerekir.
Besin Değeri
100 gram salatalığın besin değeri ve içerdiği makro ve mikro besin öğeleri şu şekildedir:
Makro Besinler:
- Kalori: 15 kcal
- Karbonhidrat: 3.6 g
- Şeker: 1.7 g
- Lif: 0.5 g
- Protein: 0.7 g
- Yağ: 0.1 g
Mikro Besinler:
- A Vitamini: 105 IU (3% Günlük Değer)
- C Vitamini: 2.8 mg (5% Günlük Değer)
- K Vitamini: 16.4 µg (20% Günlük Değer)
- Folat: 7 µg (2% Günlük Değer)
- Kalsiyum: 16 mg (2% Günlük Değer)
- Demir: 0.3 mg (2% Günlük Değer)
- Magnezyum: 13 mg (3% Günlük Değer)
- Fosfor: 24 mg (2% Günlük Değer)
- Potasyum: 147 mg (4% Günlük Değer)
- Sodyum: 2 mg (0% Günlük Değer)
- Çinko: 0.2 mg (1% Günlük Değer)
Faydaları ve Zararları
Faydaları:
- Hidrasyon:
- %95 su içeriği ile yüksek su içeriğine sahiptir ve vücudu nemli tutmaya yardımcı olur.
- Düşük Kalori:
- Düşük kalorili bir besindir, bu nedenle diyet yapanlar için ideal bir atıştırmalık olabilir.
- Besleyici:
- K vitamini, C vitamini, potasyum ve magnezyum gibi çeşitli vitaminler ve mineraller içerir.
- Sindirim Sağlığı:
- İçerdiği lif, sindirim sistemi sağlığını destekler ve kabızlık gibi sorunları önlemeye yardımcı olabilir.
- Antioksidanlar:
- C vitamini ve beta-karoten gibi antioksidanlar içerir, bu da vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruyabilir.
- Cilt Sağlığı:
- Salatalık dilimleri cilt üzerine yerleştirildiğinde, cildi yatıştırabilir ve göz altı torbalarını azaltabilir. Aynı zamanda salatalık ekstresi bazı kozmetik ürünlerde cilt bakımında kullanılır.
- Kan Şekeri Kontrolü:
- Salatalığın düşük glisemik indeksi sayesinde kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilir.
Zararları:
- Alerjiler:
- Bazı insanlar salatalığa karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. Bu reaksiyonlar genellikle ağızda kaşıntı, şişme veya deri döküntüsü şeklinde olabilir.
- Sindirim Sorunları:
- Salatalığın kabuğu bazı insanlarda sindirim sorunlarına neden olabilir, özellikle hassas sindirime sahip olanlarda şişkinlik veya gaz yapabilir.
- Böcek İlaçları ve Kimyasallar:
- Salatalıklar genellikle tarım ilaçlarına maruz kalabilir. Bu nedenle organik olanları tercih etmek veya iyice yıkamak önemlidir.
- Çok Fazla Tüketim:
- Aşırı miktarda tüketildiğinde, salatalığın idrar söktürücü özellikleri nedeniyle vücutta mineral dengesizliklerine neden olabilir.
İlgili Araştırma ve Makaleler
http://kimyakongreleri.org/K2013/K2013-011.pdf
