“Yas”, bir ölüm veya kayıp sonrasında duyulan derin üzüntü ve acıyı ifade eden bir terimdir. Bu süreç, kaybın etkileriyle başa çıkma ve acıyı işleme sürecini içerir. Yas, kişinin duygusal, fiziksel ve sosyal yönden yaşadığı bir dizi değişiklikle karakterizedir. Yas süreci kişiden kişiye değişebilir ve herkesin bu süreci farklı bir şekilde deneyimlediği unutulmamalıdır.
Yas süreci genellikle şu aşamalardan geçer:
Şok ve İnkar: Kaybın ilk duyulduğu anda, kişi genellikle şok içindedir ve gerçeği kabul etmekte zorlanır. İnkar, kaybın gerçekliğini reddetme eğilimini ifade eder.
Öfke ve Suçlama: Kayıpla başa çıkmak için kişi kendini öfkeli ve hatta suçlu hissedebilir. Bu duygular, kaybın haksızlığını ve acı verici doğasını anlamaya yönelik bir tepki olabilir.
Pazarlık: Kişi, kaybı geri getirebilmek için içsel bir mücadele yaşayabilir. Bu aşamada, kişi “Keşke…” ya da “Neden ben?” gibi düşüncelere kapılabilir.
Depresyon: Gerçeklikle yüzleşme ve kaybın kabulü ile birlikte derin bir üzüntü ve çaresizlik hissi ortaya çıkabilir. Bu aşamada kişi genellikle hüzünlü ve umutsuz hisseder.
Kabul: Son olarak, kişi kaybı kabullenir ve yaşamını kayıp olmadan sürdürmeye başlar. Bu aşamada, kişi genellikle kaybı hatırlar ancak artık ona daha az acı hisseder.
Uzamış Yas
Yas sürecinin ne kadar uzun sürdüğü patolojik olarak kabul edilip edilmeyeceği konusu oldukça karmaşıktır ve net bir cevap vermek zor olabilir. Çünkü yas, bir kişiden diğerine büyük ölçüde değişir ve herkesin bu süreci farklı şekillerde deneyimlediğini unutmamak gerekir.Bazı kişiler için yas süreci daha uzun sürebilir ve bu normal bir tepki olabilir. Ancak, yasın normalden uzun süren veya işlevselliği ciddi şekilde etkileyen bir hal alması durumunda, bu durum patolojik olarak değerlendirilebilir. Örneğin, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen, işlevselliğini bozan veya ciddi depresyon, intihar düşünceleri gibi belirtilerle birlikte seyreden bir yas süreci, patolojik olarak kabul edilebilir.Genel olarak, yas süreciyle ilgili sağlıklı bir yaklaşım, kişinin duygularını ifade etmesine ve kaybı işlemesine izin vermektir. Ancak, yas sürecinin işlevselliği veya kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkilemesi durumunda, profesyonel yardım almak önemlidir.
Her bir günü son günümüz gibi yaşamalı, Dünya hiç bitmeyecek gibi çalışmalı…
